İBNÜ’L-ESİR el-Kamil fi’t-Tarih

BERBERİ KÜSEYLE BİN KEMREM'İN UKBE'YE KARŞI İSYAN ETMESİ

HİCRİ 62.YIL

Bu Berberi Küseyle bin Kemrem EbU'l-Muhacir'in Afrika Valiliği sırasında İslam'a girmiş ve güzel bir şekilde bağlanmıştı. Küseyle Berberilerin büyüklerinden ve en çok sözü geçenlerinden birisi idi. Müslüman olduktan sonra Ebu Muhacir ile beraber kalmaya başlamıştı. Ukbe tekrar Afrika Valiliği'ne geçince Ebu'l-Muhacir Küseyle'nin mevkiini anlatmış ve O'nun bu durumunu göz önünde bulundurmasını tavsiye etmişti. Fakat Ukbe bu tavsiyeleri kabul etmediği gibi Küseyle'yi de küçümsemişti. Bir seferinde Ukbe bir miktar koyun getirip Küseyle'ye bu koyunları keserek diğer yüzücülerle birlikte derilerini yüzmesini emretmişti. Küseyle Ukbe'ye: "İşte benim hizmetçilerimle çocuklarım! Bunlar benim böyle bir işi yapmama gerek bırakmazlar." dediyse de Ukbe O'na hakaret ederek bu koyunların derilerini yüzmesini emretmiş, Küseyle de dediğini yapmıştı. EbU'I-Muhacir Ukbe'nin huzurunda bu yaptığını iyi görmediğini söylediyse de Ukbe yaptığından vazgeçmedi. Bunun üzerine Ebu'l-Muhacir O'na: "O halde bu adamı zincire vur, onun sana bir kötülük yapacağından korkuyorum." dediyse de Ukbe buna hiç aldırış etmedi. Küseyle içinden isyan etmeye karar verdi. İşte bu zaman gelip Bizanslılar da Ukbe ile birlikte olanların azlığını görünce Küseyle'ye haber gönderip Ukbe'nin durumunu bildirdiler. Küseyle, Ukbe'nin askeri arasında bulunuyordu ve içten içe ihanet etmeye karar vermişti. Bizanslılara da durumu bildirmiş ve bu konuda onlara bir takım vaatlerde bulunmuştu. Haberi alınca içinden vermiş olduğu kararı açığa vurarak ailesini, amcalarının çocuklarını toparlayıp Ukbe'nin üzerine yürüdü. Zincirlere vurulmuş bir halde yanında bulunan Ebu'I-Muhacir Ukbe'ye: "O'nun etrafındaki kalabalık güçlenmeden acele edip işini bitir." dedi. Bunun üzerine Ukbe Küseyle üzerine yürüyünce Küseyle yanındaki kalabalığın artması amacıyla yolunu değiştirdi. Du-rumu gören Ebu'I-Muhacir Sakifli Ebu Mihcen'in söylediği şu beyitleri söyledi:

''Atlar yollarda tozutup dururken Benim zincirlere bağlı kalmamın hüznü yeter. Ayağa kalkınca zincirler ağır basıyor, Bağırınca kapılar da yüzüme kapanıyor.''

Ukbe bunu haber alınca O'nu serbest bıraktı ve kendisine şunları söyledi: "Haydi git, Müslümanlara yetiş, onların işlerini eline aL. Ben de şehit olmak için fırsatı ganimet bileceğim." Ancak Ebü'l-Muhacir bunu kabul etmeyerek şöyle karşılık verdi: "Senin gibi ben de şehit olmak istiyorum." Bunun üzerine Ukbe ve Müslümanlar kılıçlarının kınlarını kırarak Berberilerin üzerlerine yürüdüler ve onlarla savaşa tutuştular. Sonunda Müslümanlar aralarından hiçbir kimse kurtulmaksızın öldürüldüler. Sadece ensardan Muhammed bin Evs küçük bir grup ile esir alındı. Onları da Kafsa Beyi kurtarıp Kayravan'a gönderdi. Bunun üze-rine Züheyr bin Kays el-Belevi savaşmağa karar verdi, ancak San'ani askerleri bu konuda O'na muhalefet edip Mısır'a geri döndüler. çoğu kimse de onlara tabi olunca Züheyr de onlarla birlikte dönmek zorunda kaldı ve Berka'ya gidip orada ikamet etti.

Küseyle'ye gelince, bütün Afrikalılar onun etrafında toplandı ve O da Afrika'ya doğru yürüdü. Aciz Müslümanlarla kadın ve çocuklar orada bulunuyordu. Bunlar Küseyle'den eman isteyince onlara eman verdi. Kayravan'a girdi ve böylece bütün Afrika'yı eline geçirip istila etmiş oldu. Abdülmelik bin Mervan güçlenip Afrika'ya Züheyr bin Kays el-Belevi'yi vali olarak tayin edinceye kadar orada kaldı. Züheyr de Berka'da murabıt (ibadete bağlı, zahit) olarak ikamet etmekte idi.

BİR SONRAKİ SAYFA İLE DEVAM ETMEK İÇİN AŞAĞIDAKİ İSME TIKLA

ZÜHEYR BİN KAYS EL-BELEVİ'NİN AFRİKA VALİLİĞİ, O'NUN VE KÜSEYLE'NİN ÖLDÜRÜLMESİ