108- KADINLARIN
CÜNÜBLÜKTEN ĞUSLETMELERİ HAKKINDA GELEN (HADİSLER)
BABI
حَدَّثنَا
أَبُو بَكْرِ
بْن أَبِي
شَيْبَةَ.
حَدَّثنَا
سُفْيَان بْن
عيينة، عَنْ
أيوب بْن
موسى، عَنْ
سَعِيْد بْن
أَبِي
المقبري،
عَنْ عَبْد
اللَّه بْن
رافع، عَنْ أم
سلمة؛ قالت:
-
قُلْتُ يَا
رَسُولَ
اللَّه!
إِنِّي امرأة
أشد ضفر رأسي.
فأنقضه لغسل
الجنابة؟ فَقَالَ:
((إنما يكفيك
أَن تحثي عليه
ثلاث حثيات مِنْ
ماء. ثُمَّ
تفيضي عليك
مِنْ الماء
فتطهرين)).
أَوْ قَالَ
((فإذا أَنْت
قَدْ طهرت)).
Ümmü Seleme
(r.anha)'dan rivayet edildiğine göre kendisi şöyle demiştir: Ben Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e:
Ya Resulallah l
Ben saçımın örgüsünü çok sıkı bağlayan bir kadınım. Cünüblük ğuslü için örgümü
çözeyim mi? diye sordum. Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) buyurdular ki
:
«Başına üç avuç
su atman, sonra vücuduna su dökmen kafidir. Sen bununla temizlenirsin.» veya
buyurdu ki : «İşte o zaman sen
temizlenmiş olursun.»"
Diğer tahric:
Müslim, Nesai, Ebu Davud, Beyhaki ve Tirmizi.
AÇIKLAMA :
Tirmizi,
hadisinin hasen - sahih olduğunu söylemiştir.
Ümmü Seleme,
sıkı bağladığı peliklerini, cünüblük ğuslü için çözmek mecburiyetinde olup
olmadığını sorunca Nebi (s.a.v.), üç avuç suyu başına dökmesinin kafi geldiğini
buyurmuştur. Pelikleri çözmenin gerekli olmadığı anlaşılıyor. Üç avuç suyu
dökmek şartı kasdedilmemiştir. Gaye, suyun her tarafa ulaşmasıdır. Örgülü saçın
iç kısımlarının ıslatılması için çoğu zaman, üç defa su dökmek gerektiği için,
hadiste, ''Üç defa'' tabiri kullanılmıştır. Bazen bir defa ile her taraf
ıslatılabilir, bazen de üç defadan fazlaya ihtiyaç duyulur.
Hattabi: 'Cünüp
adamın suya daldığı veya bol suyu vücuduna döktÜgÜ zaman, eliyle vücudunu ovalamasa
bile ğuslünün sahih olduğu hadisten anlaşılıyor. Malik bin Enes hariç bütün
fıkıhçıların kavli budur. Malik bin Enes'e göre, kişi cünüblükten ğuslettiği
zaman elini vücudunun her tarafına sürmedikçe ğusül tam sayılmaz. Keza, kolunu
veya ayağını suya taharet niyetiyle batırdığı zaman onu eliyle ovalamadıkça o
uzvun tahareti yapılmış olmaz. Hattabi, sözlerine devamla şöyle der:
Bir avuç suyla
başın her tarafı ıslatıldığı zaman bunun kafi geldiği ve üç defa yıkamanın
vacib olmayıp, müstahab olduğu hadisten anlaşılıyor' demiştir. EI-Menhel
yazarı, bu konu için açılan babta rivayet olunan mezkur hadisin açıklaması
bahsinde şöyle der:
''Hadis,
kadının cünüblük ğuslünü yaparken pelikleri çözmek zorunda olmadığına delalet
eder.
Bu hususta,
alimler arasında ihtilaf vardır:
1- Hanefi
alimlerine göre; peliklerin dip kısmı ıslanırsa kadın, onu çözmek
mecburiyetinde değildir. Fakat erkek, peliklerinin dip kısmına su ulaşsa bile,
çözmek mecburiyetindedir. Erkek ile kadın arasındaki ayırımın hikmeti şudur:
Pelikleri çözmek kadına güçtür. Saçlarını kesmesi de suçtur. Bunun için
pelikleri çözmek yükümlülüğü kalkmıştır. Fakat erkek böyle değildir.
ğuslederken mutlaka pelikleri çözmek mecburiyetindedir. Çünkü güçlük yoktur.
(Yani saçını da kısaltabilir, peilklerini kesebilir. Delilleri bu ve benzeri
hadislerdir.
2- Şafiiler'e
göre; Pelik çözülmeden saçların her tarafına su ulaşırsa çözmek vacip değildir.
Aksi takdirde vacibtir. Bu hususta erkek ile kadın arasında bir fark yoktur.
Aynı şekilde cünüplük, lohusalık ve aybaşı adeti arasında bir fark yoktur.
Delilleri ise; 597 - 59B nolu hadislerdir. Bir de: Ümmü Seleme (r.anha)'nın
saçları hafifti. Nebi (s.a.v.), saçının her tarafına suyun ulaşacağını bildiği
için peliklerini çözmesini emretmemiştir, derler.
3 - Maliki'lere
göre; Saç, kıvırcık olup, çok sıkı ise ğusülde çözülmesi vaciptir. Abdestte
vacib değildir. Şayet üç veya daha fazla iple örülmüş ise, sıkı olsun olmasın
ğusül ve abdestte çözülmesi vacibtir. Eğer bir veya iki iple örülü olup, sıkı
ise çözülür, aksi takdirde çözülmesi mecburi değildir. Bu hususta erkekle kadın
arasında bir fark yoktur. Keza cünüplük ğuslü ile diğer gusüller arasında bir
fark yoktur. Onların delilleri de, Şafiiler'in delil olarak gösterdikleri
hadislerdir.
4- Hanbeli
alimlerine göre hayz ve nifas ğuslünde pelikleri çözmek vacibtir. Cünüplük
ğuslünde ise peliklerin dip kısmına su ulaşırsa peliği çözmek vacib değildir.
Bu ayırıma delil olarak da Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in hayızdan ğuslünü yapmak
isteyen Aişe (r.anha)'ya buyurduğu şu emri göstermişlerdir: ''Başını (saçını)
çöz ve tara.'' Hanbeliler:
Taramak, örgülü
olmayan saçta mümkündür, demişlerdir. Fakat bu delil şöyle reddedilmiştir: Aişe
(r.anha)'nın hadisi hac mevsiminde idi. Umre için ihrama girmişti. Sonra
Mekke'ye girmeden aybaşı adetini gördü. Bunun üzerine Resul-i Ekrem (s.a.v.)
O'na başının peliklerini çözüp taramasını ve yıkanıp, hac için ihrama girmesini
emretmişti. Aişe (r.anha) , hayzdan henüz temizlenmemişti. Bu nedenle, onun
yaptığı gusül, hayzdan kesilme ğuslü değil, temizlik için yıkanmadır.
Dolayısıyla Ümmü Seleme'nin hadisine muarız olamaz.''
HADiSTEN
ÇIKARILAN FIKIH HÜKÜMLERİ :
1 - Cünüplük
ğuslünde kadın, peliklerini çözmeye mecbur değildir.
2 - Vücudun her
tarafının suyla ıslatılması kafidir. Bu husustaki tafsilatı ve pelikleri çözme
hususunda alimler arasındaki ihtilafı yukarda verdik.