DEVAM: 7- AKŞAM
NAMAZININ VAKTİ BABI
حدّثنا
يعقوب بْن
حميد بْن
كاسب.حدّثنا
المغيرة بْن
عَبْد
الرحمن، عَنْ
يزيد بْن أبي
عبيد، عَنْ
سلمة بْن
الاكوع؛
-
أَنَّهُ
كَانَ يصلى مع
النَبِي صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسَلَم
المغرب إِذَا
توارت بالحجاب.
Seleme bin
El-Ekva' (r.a.)'den rivayet edildiğine göre :
Güneş (ufuk)
perdesiyle gizlendiği zaman, kendisi akşam namazını Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) ile kılarmış."
Diğer tahric:
Buhari. Müslim, Ebu Davud ve Tirmizi, bu hadis’i birbirine yakın lafızlarla
rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA :
Tirmizi,
hadisin hasen-sahih olduğunu söylemiştir.
Hadiste geçen
''Hicabı'' kelimesinin asıl manası örtü ve perdedir. Burada ufuk
kasdedilmiştir. Çünkü ufuk, perde gibi Güneş ile bakanlar arasına girer ve
Güneş, onun arkasında gizlenmiş olur.
Tirmizi, Seleme
(r.a.)'in hadisini rivayet edip hasen-sahih olduğunu söyledikten sonra şöyle
der: 'Sahabilerin ve tabiilerin ilim ehlinin çoğu, akşam namazının erken
kılınmasını tercih ederek, tehirini mekruh görmüşlerdir. Hatta alimlerin bir
kısmı: Akşam namazı için tek bir vakit vardır, demişlerdir.'
Tirmizi'nin
şerhi Tuhfetü'l-Ahvezi'de bu konuda şu ma'lumat vardır: 'Selef alimleri, akşam
namazının bir veya iki vakte sahip olduğu hususunda ihtilaf etmişlerdir. Şafii
ve İbnü'l-Mübarek akşam namazının tek vaktinin olduğunu, onun da ilk vakti
olduğunu söylemişlerdir. Alimlerin ekserisi: İki vakit vardır. Vaktin
başlangıcı Güneş'in tamamen battığı andır. Vaktin sonu da, kırmızı şafakın
kaybolmasıdır, demişlerdir. Şafii ve İbnü'l Mübarek, Cibril (a.s.)'in hadisine
dayanmışlar. Çünkü Cibril (a.s.), Peygamber (s.a.v.)'e namaz vaktini bildirmek
için inip Peygamber (s.a.v.)'e namaz kıldırdığı her iki günde de akşam namazını
ilk vaktinde kıldırmıştır.
Kırmızı
şafak'ın batışına kadar akşam namazı vaktinin devam. ettiğine hükmeden ve
çoğunluk teşkil eden alimler Müslim'in: ve başkalarının rivayet ettikleri İbn-i
Öıner ve Ebu Musa'nın hadislerini delil göstermişlerdir. Bu iki hadis, akşam
vaktinin şafak'ın batışına kadar devam ettiğine delalet eder. Bu görüş haktır.
Çünkü Cibril (a.s.)'ın hadisi Mekke'de buyurulmuş, bu iki hadis bilahere irad
edilmiştir. Nevevi, Müslim'in şerhinde İbn-i Ömer (r.a.)'in hadisini
açıklarken: Bu ve bundan sonraki hadisler, akşam vaktinin şafak'ın batışına
kadar devam ettiğini sarahaten (açıkça) bildirmişlerdir; Mezhebimizi nakleden
cumhur yanında bu kavil, mezhebimizirt zayıf bir görüşüdür. Bizim Şafii
alimlerimizin cumhuru: Mezhebimizin sahih kavline göre akşam namazının tek
vakti vardır. Oda Güneş battıktan sonra, bir adamın abdest alıp avretini
örtmesi, ezan. okunması ve ikamet etmesi iki rek'at hafif sünnet kılması,
bundan Sonra akşam farzına durması ve tesbih edip, akşam farzından s.ontaki
sünneti kılması için geçen süredir. Akşam farzı bu süreden sonraya bırakıldığı
takdirde kazaya kalmış olur, demişlerdir. Lakin Muhakkik arkadaşlarımız şafak
batıncaya kadar akşam namazı vaKtinin devam ettiğine dair kavli, tercih
etmişlerdir. Sahih olan Şafiı mezhebinin bu görüşüdür. Başka bir deyimle
doğrusu budur, başkası değildir. Cibril (a.s.)'ın akşam namazını iki günde de
ilk vakitte kıldırdığı noktasına gelince, buna üç şekilde cevap verilir:
1- Cibril (Aleyhisselam),
öğle namazı hariç, diğer dört namazın ihtiyar vakitlerini açıkİamakla yetinmiş,
ihtiyar vaktinden sonra devam eden ve namaz kılmanın sahih olduğu cevaz vaktini
beyan etmemiştir.
2- Cibril
(Aleyhisselam)'ın hadisi, Mekke'de, namazın farz kılındığı esnada
buyurulmuştur. Akşam vaktinin şafak'ın batışına kadar devam ettiğini bildiren
hadisler, daha sonra Medine'de buyurulmuştur. Bu sebeple, bunlara dayanmak
vacibtir;
3~ Bu
hadislerin senedIeri' Cibril (AIeyhisseIam)'ın hadisine ait senedden çok daha
sıhhatlidir. Bu nedenle bunlara öncelik yerihnesi vacibtir.
Müellifimizın
667 nolu hadisinde. namaz vakitIerini soran adama .. Bizlmre iki gün namaz
kıl.,. buyuran Nebi (s.a.v.)'in akşam namazını ilk gün güneş batınca
kıldırdığı, ikinci gün is,e şafak batmadan önce kıldırdığı bildirilmiştir. Bu
da akşam namazı vaktinin şafak'ın batışına yakın bir zamana kadar devam
ettiğine delalet eder.
Bu hadis de bir
önceki hadis gibi Nebi (s.a.v.)'in akşam namazını erken kıldırdığına delalet
eder.
Ayrıca bu hadis
de merfu' hükmündedir .