DEVAM: 11- İMAM'IN
ARKASINDA İKEN KIRAAT / OKUMAK BABI
حَدَّثَنَا
أَبُو بَكْر
بْنُ أَبِي
شَيْبَة.
حَدَّثَنَا
إسماعيل بْن
علية، عَن ابن
جريج، عَن
العلاء بْن
عَبْدُ
الرحمن بْن
يعقوب؛ أن أبا
السائب أخبره
أنه سمع أبا
هُرَيْرَة يقول: - قال
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّم ((من
صلى صلاة لم
يقرأ بأم القرآن
فهي خداج، غير
تمام)). فقلت: يا أبا
هُرَيْرَة!
فإني أكون
أحياناً وراء
الإمام. فغمز
ذراعي وقال:
يا فارسي!
اقرأ بها في
نفسك.
Ebü's-Saib
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre kendisi Ebu Hureyre (r.a.)'den şunu
işitmiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
«Kim, içinde
Fatiha okumadığı bir namaz kılarsa o namaz noksandır, tamam değildir.» buyurmuştur. Ben:
«Ya Eba Hureyre !
Şüphesiz ki ben zaman zaman imamın arkasında olurum.» dedim. Bunun üzerine Ebu
Hureyre (r.a.), kolumu tutup bastırdı ve :
«Ya Farislit
Fatihayı gizli oku.» diye cevap verdi.
Diğer tahric: Malik, Ahmed, Müslim. Ebu Davud, Nesai ve Tirmizi
AÇIKLAMA : Rivayetlerin çoğunda Fatiha suresinin ayetleri ve
ifade ettikleri yüce özelliklere de işaret vardır, Ve hadis metni uzuncadır,
EI-Menhel
yazarı şöyle der: ''Hadiste 'Salat = Namaz' kelimesi mutlak geçtiği için farz
ve nafile bütün namazları kapsar, Darekutni'nin Abdullah bin Amr bin el-As
(r.a.)'dan rivayet ettigi: ''Kim farz veya nafile namaz kılarsa içinde
Fatiha'yı okusun."
Hadis bu
kapsamayı onaylar. Hadiste geçen: ..."Ümmü'I-Kitab" lafzı Fatiha'nın
isimlerinden birisidir. Bu lafzın manası: ''Kur'an-ı Kerim'in anası'' demektir.
Fatiha'ya bu adın verilmesinin sebebi, Kur'an-ı Kerim'in ana maksadlarının
Fatiha'da toplanmış olmasıdır. Şöyle ki; Fatiha'da Allah Teala'ya layıkı
vechile hamd ve sena, ilahi emir ve yasağa itaat, uhrevi mükafat ve ceza,
dünya ve ahiret
halleri, hidayet yolundakilere övgü ve sapıkları zem etmek gibi önemli
maksatlar yer almıştır.
خداج
Hidac: Noksanlıktır.
.....''tam değildir." lafzı Nebi (s.a.v.)'in buyruğundan olup 'Hidac'ın
açıklamasıdır, Ravinin sözü olabilir. Bu takdirde hadise müdrectir (yani
sonradan eklenmiştir).
Bu hadis, imam,
münferid ve imamın arkasında namaz kılana'yı kapsar.
Hadis, namazda
Fatiha okumak farzdır, diyen cumhur için bir delildir.
Bazı alimler:
Hadis, içinde Fatiha okunmayan namazın noksan olduğunu bildirmiş, noksanlık ise
namazın bozulmasını gerektirmez, demişlerdir. Eğer bu noksanlığın namazın
ifsadını gerektirdiğine delalet eden bir alamet ve delil bulunmasaydı, bunların
dediği doğru olurdu. Fakat Darekutni'nin rivayet etmiş olduğu ve bir önceki
hadisin izahında geçen hadis, bu noksanlıkla kılınan namazın yeterli olmadığını
belirtmiştir.
İbn-i
Abdi'l-Berr: 'Namazda Fatiha okumanın vacib olmadığını söyleyenler, Nebi
(s.a.v.)'in ''Noksandır.'' ifadesi Fatiha'sız kılınan namazın caizliğine
delalet eder. Ve noksan olan namaz caizdir, demişlerdir. Bu söz hatalıdır.
Çünkü noksan olan bir şey tamamlanmış sayılmaz, Namazını tamamlamadan çıkan bir
kimsenin yeniden ve tam olarak kılması gerekir, Bu itibarla noksanlığını itiraf
ettiği halde, caiz olduğunu iddia edenlerin iddialarını ispatlayıcı delil
göstermeleri gerekir', demiştir.
(EI-Menhel
yazarı el-Baci'den de İbn-i Abdi'l-Berr'in sözüne benzer bir nakil yapmıştır.)
Ebu's-Saib: .
"Ben zaman zaman imam'ın arkasında olurum'' sözü ile şunu demek istiyor:
'Ben imama uyduğum zaman Fatiha'yı okuyacak mıyım?'
Ebu Hureyre
(r.a.), cevabı dikkatle dinlemesini sağlamak maksadıyla Ebu's-Saib'in kolunu
tutup bastırmıştı. Ve: "Ey Farisi! Fatiha'yı gizli oku'' diye cevab
vermiştir.
İmama uyan
kimse, gizli ve açık bil'umum namazlarda Fatiha okur, diyen Şafii için bu hadis
delildir.