53- SÜTUNLAR ARASINDA
SAFF (OLUP) DA NAMAZ KILMAK BABI
حَدَّثَنَا
زيد بْن أخزم،
أبو طالب.
حَدَّثَنَا
أبو داود،
وأبو قتيبة.
قالا:
حَدَّثَنَا هارون
ابن مسلم، عَن
قتادة، عَن
معاوية بْن قرة،
عَن أبيه؛
-
قَالَ: كنا
ننهى أن نصف
بين السواري،
على عهد
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسلَّمْ،
ونطرد عنها
طرداً.
فِي
الزَوائِد: في
إسناده
هارون، وهو
مجهول كما قال
أبو حاتم.
والحديث رواه
أصحاب السنن
الأربعة، ما
خلا ابن ماجة،
من حديث أنس.
Kurre (bin Eyas
bin Hilal) r.a.den; şöyle demiştir :
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hayatta iken sütunlar arasında saff olmaktan
menedilirdik ve sütunlardan cidden kovulurduk.
Not: Zevaid'de:
Bunun isnadında Harun bin Müslim bulunur. Ebu Hatim'in dediği gibi bu zat
mechuldür. İbn-i Mace hariç üç sünen sahibi bu hadisi Enss bin Malik (r.a.)'den
rivayet etmişlerdir, denmiştir.
AÇIKLAMA: Notta belirtildiği gibi bu hadisin benzerini
Tirmizi, Ebu Davud ve Nesai rivayet etmişlerdir. Ayrıca Ahmed, Beyhaki ve Hakim
de rivayette bulunmuşlardır.
Tirmizi'nin
Abdulhamid bin Mahmud'dan rivayeti şöyledir: ''Ben devlet büyüklerinden
birisinin arkasında namaza durdum. Cemaatta büyük izdiham vardı. Biz iki sütun
arasında namaza durduk. Namazımız bitince Enes bin Malik (r.a.): 'Resulullah
(s.a.v.) hayattayken biz sütunlar arasında namaza' durmaktan sakınırdık,' dedi.
Hadisimizde
Kurre (r.a.), ''...men edilidik... '' demekle Resulullah (s.a.v.)'in
kendilerini men ettiğini kasdetmiştir.
Beyhaki'nin
rivayet ettiğine göre İbn-i Mes'ud (r.a.): ''Sütunlar arasında saff
olmayınız.'' demiştir.
El-Menhel
yazarı 'Sütunlar arasındaki safflar babı'nda aşağıdaki bilgiyi vermiştir:
''Hadis,
sütunlar arasında namaza durmanın mekruhluğuna delalet eder. Bunu yasaklamanın
hikmetine gelince; Bazıları saffın kesikliğini neden göstermişlerdir, Bazıları
da: Sütunlar arası, ayakkabıların yeri olduğu için, burada namaz kılınması
mekruh kılınmış, demişlerdir.
İbn-i
Seyyidi'n-Nas: Birinci hikmet. daha yerindedir. Çünkü sütunlar arasının
ayakkabılık olarak kullanılması, sonradan adet olmuş, demiştir.
Kurtubi: Mu'min
olan Cinler, sütunlar arasında namaz kıldıkları ve bu yer onların namazgahı
olduğu için burada namaza durmanın mekruh kılındığı rivayeti var, demiştir.
FIKIHÇILARIN BU
KONUDAKİ GÖRÜŞLERİ
1- İbrahim
en-Nehai. İshak ve Malikiler, bu hadisi ve benzeri hadisleri delil göstererek,
cemaatın ve münferidin sütunlar arasında namaza durmasının mekruhluğuna
hükmetmişlerdir.
2- Hanbeliler'e
göre cemaatla namaz kılınırken sütunlar arasında durmak, saffm kesilmesine
sebep olursa; cemaatın bir kısmının burada namaz kılması mekruhtur. İmama
uymayanların sütunlar arasında namaza durmaları mekruh değildir. Delil olarak
ta Hanbeliler, Kurre (r.a.)'in hadisini göstermişlerdir.
3- Hasan-i
Basri, ibn-i Sirin ve Kufe alimleri: (Cemaat olsun, münferid clsun sütunlar
arasında namaza durmakta kerahet yoktur, demişlerdir. Said bin Cübeyr,
İbrahim-i Teymi ve Suveyd bin Cufie, kendi kavimleri sütunlar arasında namaza
dururken onlara namaz kıldırmışlardır. Delilleri ise; Beyhaki'nin AbduIlah bin
Ömer (r.a.)'den rivayet ettikleri şu mealdeki hadistir:
"Resulullah
(s.a.v.)'in Ka'be'nin içinde namaz kıldığında hangi yerde durduğunu Bilal
(r.a.)'a soıdum, Bilal (r.a.): ''Öndeki iki direk arasında.' dedi."
Hanbeliler:
Kurre (r.a.)'in hadisi zayıflır. Enes (r.a.)'in hadisi ise Nebi (s.a.v.)'in
fiiliyle merdudtur, demişlerdir.
4- Şafii ve
İbnü'l-Münzir: Cemaatın sütunlar arasında saff olması mekruhtur. Tek başına
namaza duran için mekruh değildir. Çünkü Nebi (s.a.v.)'in Ka'be'de iki direk arasında
namaz kıldığı sabittir, demişlerdir. Yasağın cemaata münhasır olduğuna Kurre
(r.a.)'ın hadisi delalet eder. Çünkü Kurre (r.a.) :
"Sütunlar
arasında saff olmaktan men edilirdik," demiştir. Sütunlar arasında namaza
durmaktan men edilirdik şeklinde bir ifade kullanmamıştır: Şu halde sütunlar
arasında namaz kılınmamasına delalet eden hadisler, cemaata münhasır Kurre
(r.a.)'ın hadisi gibi yorumlanarak hadisler arasında birlik sağlanır.
Fıkıhçılar
arasındaki mezkur ihtilaf, namaz kılınan yerin geniş ve müsait olması şartına
bağlıdır. Yer dar olduğu zaman gerek cemaatın ve gerekse münferidin sütunlar
arasında namaza durmasında kerahetin bulunmaması hususunda fıkıhçılar arasında
ihtilaf yoktur."
BU HADİS’İN EBU DAVUD’DAKİ BENZERİ VE İZAH İÇİN BURAYA
TIKLAYIN