106- ÖGLEDEN ÖNCEKİ
DÖRT REK'ATI KAÇIRAN HAKKINDAKİ BAB
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
يحيى، وزيد
بْن أخزم،
ومحمد بْن
معمر. قالوا:
حَدَّثَنَا
موسى بْن داود
الكوفي.
حَدَّثَنَا
قيس بْن
الربيع، عَن
شعبة، عَن
خالد الحذاء،
عَن عَبْد
اللّه بْن
شفيق، عَن
عائشة؛ قالت: - كان
رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ إذا
فاتته الأربع
قبل الظهر،
صلاها بعد
الركعتين بعد
الظهر. قال أبو
عَبْد اللّه:
لم يحدث به
إلا قيس عَن شعبة.
Aişe
(r.anha)'dan; şöyle demiştir:
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) öğle farzından önceki dört rek'at (sünnet)'i
kaçırdığı zaman, öğle farzının sonundaki iki rek'atten sonra onu kılardı.
Ebu AbdiIIah
(Müellifimiz) demiştir ki: Bu hadisi Şu'be'den yalnız Kays rivayet etmiştir.
AÇIKLAMA: Tirmizi bunu iki senedIe rivayet etmiştir. Kays
bin Rabi'in Şube aracılığı ile HaIid el-Hazza'dan olan rivayetinden sonra
Tirmizi de müellifimiz gibi: 'Bunu Şube'den yalnız Kays bin Rabi'in rivayet
ettiğini biliyoruz, der ve Abdurrahman bin Ebi Leyla (r.a.)'ın da bunun bir
benzerini Nebi (s.a.v.)'den rivayet ettiğini kaydeder. Tirmizi'nin rivayetinde
Nebi (s.a.v.)'in öğleden önceki sünneti öğlenin son sünnetinden sonra kıldığı
açıklanmış sadece öğle ferzından sonra kıldığı bildirilmiştir.
Tirmizi'nin
lafzı şudur: كان إذا لم
يصل أربعا قبل
الظهر صلاهن
بعده
Tirmizi'nin
şerhi Tuhfe yazarı kitabımızdaki rivayete dayanarak Tirmizideki bu rivayeti
aynı şekilde yorumlamıştır. Yani bu rivayetten maksadı öğle farzından önce
kılmadığı sünneti öğlenin son sünnetinden sonra kılardı, der.
Tuhfe yazarı
şöyle der; "Hadis, farz namazların ilk sünnetlerinin devamlı kılınmasının
meşrüluğuna ve farzın vaktinin bitimine kadar bu sünnetlerin vakitlerinin devam
ettiğine delalet eder. Çünkü eğer farz'ın kılınması ile ilk sünnetin vakti
çıkmış olsaydı farzdan sonra kılınması kaza sayılırdı. Ve son sünnetten önce
kılınacaktı. Halbuki son sünnetten sonra kılındığı bu hadisle sabit olmuştur.
El-Iraki bu manayı çıkararak Şafiiler'ce sahih olanı budur, demiştir. Daha
sonra: Bunun aksi de söylenebilir. Yani eğer farzdan sonra da ilk sünnetin
vakti devam etmiş olsaydı, son sünnetten önce kılınmalı idi. El-Iraki ilk
manaya taraftar olmuştur."
Hanefi
alimlerine göre öğle farzının ilk sünnetinin vakti öğle farzının kılınması ile
sona erer. Farzdan sonra kaza olarak kılınır. Hanbeli mezhebi de böyledir.
Hanefi
alimlerinin bir kısmı öğlenin ilk sünneti son sünnetinden önce kaza edilir,
demişler ise de, Ebu Hanife ve Ebu Yusuf'a göre son sünnetten sonra kaza
edilmelidir.
Şafii
alimlerine göre farzların ilk sünnetinin vakti yukarda da işaret edildiği gibi
farzların vaktinin bitimlerine kadar devam eder ..