54- PARMAK ARALARINI
HİLALLAMAK
حَدَّثنَا
مُحَمَّد بْن
الَمْصفي
الحمصي. حَدَّثنَا
مُحَمَّد بْن
حمير، عَنْ
ابْن لهيعة.
حَدَّثني
يزيد بْن عمرو
الَمَعَافري،
عَنْ أَبِي
عَبْد
الرَّحْمَن
الحبلي، عَنْ الَمْستورد
بْن شداد؛
قَالَ: -
رَأَيْت
رَسُول
اللَّه صَلى
اللَّه عَلَيْهِ
وَسَلَمْ
توضأ فخلل
أصابع رجليه بخنصره. قَالَ
أَبُو الحسن
بْن سلَمْة:
حَدَّثنَا خلاد
بْن يَحْيَى
الحلوأَني.
حَدَّثنَا
قتيبة. حَدَّثنَا
ابْن لهيعة.
فذكر نحوه.
El-Müstevrid bin Şeddad
(Radiyallahu anh)'den: şöyle söylemiştir:
Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'i gördüm: Abdest aldı ve (abdest alırken sol
elin) serçe parmağı ile her iki ayak parmaklarını hilalladı.
Müellif,
Ebü'l-Hasan bin Seleme, Hallad bin Yahya EI-Hülvani, Kuteybe ve İbn-i Lahia'dan
kurulu ikinci bir senedile de rivayettebulunmuştur.
Diğer tahric:
Tirmizi. Ebu Davud. Nesai ve Beyhaki
AÇIKLAMA :
Hadis, abdest
alınırken ayaklar yıkandığı zaman parmak aralarının hilallanmasının meşruluğuna
ve hilallamanın elin serçe parmağı ile yapılmasının matlub olduğuna
(istendiğine) delalet eder. Hadis, Tirmizi ve Ebu Davud'da da geçmektedir.
Oralarda «Hallele = hilallama" tabiri yerine «Delk - ovma" tabiri
kullanılmış ise de şarihler bu tabiri hilallamak olarak yorumlamışlardır. Serçe
parmağından maksadın da sol elin serçe parmağı olduğu yine şerhlerde beyan
edilmiştir.
Ebu. Davud,
Hadisi, ''Ayakları yıkamak" babında rivayet etmiştir. Şerhi EI-Menhel'de
şöyle deniliyar:
«Delk, aslında
uzuv üzerinde el geçirmek ve ovmaktır. Hilallamak da delk'in bir nevidir.
Hilallamak,sağ el ile yapilan şerefli işlerden sayılmadığı için serçe parmağı
ile sol el'in serçe parmağının kasdedilmesi açıktır.
EI-Mirkat
yazarı: İbn-i Hacer demiştir ki: «Eğer ravi EI-Müstevrid delk ile hilallamayı
kasdetmişdi ise, Hadis, ayak parmaklarının serçe parmağı ile hilallamanın
mendubluğuna delalet eden bir delildir. Sol elin serçe parmağı hilallamaya
tahsis edilmiştir. Çünkü ayak parmaklarını hilallamak hürmet edilmesi gereken
işlerden olmadığı için sol elin parmağı uygun görülmüştür. Eğer EI-Müstevrid,
delk ile serçe parmağıyla ayak parınaklarını ovmayı kasdetmiş ise, Hadis abdest
uzuvlarını ovmanın mendubluğuna delalet eder Mezhebimiz de ovmanın mendubluğudur.
Veyahut ovmanın vacibliğine delalet eder ki Malikiler'in mezhebi budur.
Ben derim ki:
Dinde ihtiyat olmak üzere ve Malikiler'in görüşüne muhalefet etmemek için ovmak
bizim mezhebimizde de mustahabdır. der.
HADIS'İ RİVAYET
EDENLER
Tirmizi. Ebu
Davud. Nesai ve Beyhaki de rivayet etmişlerdir. Seneddeki ravilerden İbn-i
Lahia'nın zayıf olduğunu söyleyenler bulunduğu için Tirmizi, Hadis garibtir.
İbn-i Lahia'nın hadisi olarak tanırız demiştir. Fakat Tirmizi'nin şerhi Tuhfe
yazarı şöyle der: «En-Neyl'de belirtildiği gibi isnadın garipliği hadisin hasen
oluşunu engellemez. İbn-i Seyyidi'n-Nas böyle demiştir. Kaldı ki hadisin Yezid
bin Amr'dan rivayetinde İbn-i Lahia yalnız değildir. El-Leys bin Sa'd ve Amr
bin El-Haris de Yezid bin Amr'dan rivayette bulunmuşlardır. Bu nedenle hadis,
sahih olup garibliği kalmamıştır. Bu bilgiyi En-NeyI'den almıştır. EI-Menhel de
bu malumatı El-Hafız İbn-i Hacer'den naklen beyan etmiş ve rivayetin
İbnü'l-Kattan tarafından sahih görüldüğü ifade edilmiştir.
Hadiste ayak parmaklarının
hilallanması belirtilmiştir. Diğer hadislerden anlaşılacağı gibi el
parmaklarını hilallamak da meşrudur. Buna ait fıkhi hükümleri o hadislerin
izahı bahsinde anlatacağız. İnşaallah !!!
EBU DAVUD HADİS’İ VE AÇIKLAMASI İÇİN BURAYA TIKLAYIN