5- ADET EDİNDİĞİ ORUCU
RASTLlYANDAN BAŞKASININ RAMAZAN'DAN (BİR - İKİ GÜN) ÖNCE ORUÇ TUTMASININ
YASAKLlĞI HAKKINDA GELEN HADİSLER BABI
حَدَّثَنَا
هِشَامُ بْنُ
عَمَّارٍ.
حَدَّثَنَا
عَبْدُ
الحميد بْن
حبيب،
والوليد بْن
مسلم، عَن
الأوزاعي، عَن
يحيى بْن أبي
كثير، عَن أبي
سلمة، عَن أبي
هُرَيْرَة؛
قَالَ:
-
قال رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ: ((لا
تقدموا صيام
رمضان بيوم
ولا يومين.
إلا رجل كان
يصوم صوما
فيصومه)).
Ebu Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir: «Ramazan (ayı) orucunu bir veya iki gün (oruç tutmak)
ile karşılamayınız. Ancak oruç tutma adeti olan adam, o orucu tutar(tutsun.)»
Diğer tahric:
Ahmed ve Kütüb-i Sitte sahipleri bunu rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Tirmizi: Bu hadis, hasen-sahihtir. ilim ehlinin
uygulaması böyledir. Alimler, Ramazan ayı girmeden önce Ramazan ayını
karşılamak niyetiyle kişinin oruç tutmaya acele etmesini mekruh saymışlardır.
Eğer adam oruç tutmayı adet edinmiş olup o gün de Onun adetine rastlarsa
alimlerce onun oruç tutmasında beis görülmemiştir, demiştir. Hakim, Beyhaki,
ibn-i Hibban, ibn-i Huzeyme ve Darekutni de bu hadisi rivayet etmişlerdir.
El-Menhel
yazarı, Şaban ayının sonunda Ramazan ayını karşılamak üzere oruç tutmanın
yasaklanması hikmeti hakkında: Bunun hikmeti şudur: Ramazan orucuna güçlü ve
neş'eli olarak başlamak için dinlenmek gerekir. Oruç ise dinlenmeyi gölgeler.
Bazılarına göre bunun hikmeti farz -olan Ramazan orucunun nafile oruca
karışmasıdır. Çünkü halk onun oruç tutması nedeniyle hilalin görüldüğünü
zannederek oruç tutabilirler.
Oruç tutmayı
adet edinen kimselerin, adetleri veçhiyle o gün oruç tutmalarının caiz
görülmesinin hikmeti; adetine riayet etmesine imkan vermektir. Çünkü ibadetin
en faziletlisi, devamlı yapılanıdır. Diğer taraftan, alışılanı bırakmak insana
zor gelir.
Bu hadis,
cumhürun delilidir. Çünkü cumhüra göre; oruç tutmayı itiyad edenin adeti
Ramazan'dan önceki bir veya iki güne rastlayan hariç, o iki günü oruçla
geçirmek mekruhtur. Bu görüş Ömer, Ali, Ammar, Huzeyfe ve İbn-i Mes'ud
(r.anhum) gibi sahabilerden ve Said bin el-Müseyyeb, Şa'bi, Nehai, Hasan-ı
Basri ve İbn-i Sirin gibi tabiim'den olan alimlerden rivayet edilmiştir.
Hadis,
Ramazan'dan bir - iki gün önce oruç tutmayı yasaklamakla yetinmiştir. Çünkü
Ramazan'ı karşılamak için çoğunlukla Ramazan'dan bir veya iki gün önce oruç
tutmak istenebilir. Bu isteğin men edilmesi ön görülmüştür. Aslında Şaban
ayının son yarısında oruç tutmak yasaktır. (Nitekim bundan sonra gelen hadiste
bu durum belirtilmiştir.)
Adeti o güne
rastlayan kişi, bu yasaktan istisna edilmiştir. Kaza, adak ve kefaret oruçları,
alimlerce adet orucu hükmüne tabi sayılmıştır.