17- ORUÇLU İÇİN MİSVAK
KULLANMAK VE GÖZE SÜRME SÜRMEK HAKKINDA GELEN HADİSLER BAB!
حَدَّثَنَا
عثمان بْن
مُحَمَّد بْن
أبي شيبة.
حَدَّثَنَا
أبو إسماعيل
المؤدب، عَن
مجالد، عَن
الشعبي، عَن
مسروق، عَن
عائشة؛ قالت:
-
قال رَسُول
اللَّهِ
صَلَى
اللَّهُ عَلَيْهِ
وَسلَّمْ: ((من
خير خصال
الصائم
السواك)).
فِي
الزَوائِد: في
إسناده
مجالد، وهو
ضعيف. لكن له
شاهد من حديث
عامر بْن
ربيعة. رواه
البخاري وأبو
داود
والترمذي.
Aişe (r.anha)'dan
rivayet edildiğine göre, Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle
buyurdu, demiştir : «Oruçlunun hayırlı hasletlerinden birisi, misvak
(kullanması) dır.»
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedindeki ravi Mücalid zayıftır. Lakin Buhari, Ebu
Davud ve Tirmizi'nin rivayet ettikleri Amir bin Rabia'nın hadIsi bu hadis için
şahid durumundadır.
AÇIKLAMA: Zevaid türünden olan bu hadis, oruçlunun misvak
kullanmasının müstehablığına delalet ediyor. Hadis kayıtsız olduğu için öğleden
evvel ve öğleden sonrayı kapsar. Notta işaret edilen Amir'in hadisi mealen
şöyledir: "Ben, Resulullah (s.a.v.)'i oruçlu olduğu halde misvak
kullanırken gördüm."
EI-Menhel
yazarı Amir'in hadisini açıklarken şöyle der: "Bu hadis, oruçlunun öğleden
evvel ve sonra misvak kullanmasının müstehablığına delalet eder. Misvak'ın kuru
veya yaş olması farketmez. Alimlerin bu husustaki görüşleri şöyledir:
1- İçlerinde
Ömer, İbn-i Abbas, Ali ve İbn-i Ömer (r.anhum)'un bulunduğu sahabilerden bir
cemaat ile Mücahid, Said b. Cübeyr, Ata', İbrahim Nehai, Muhammed bin Sirin,
Ebü Hanife, Muhammed, Sevri ve Evzai'nin kavIi, yukarıda anlatılandır.
2- Şafii ve
arkadaşlarına göre oruçlunun öğleden evvel misvak kullanması müstehab olup,
öğleden sonra mekruhtur. Ebu Sevr ile Evzai ve Muhammed b. el-Hasan'dan bu
kavil rivayet edilmiştir. Bunların delili, oruçlunun ağız kokusunun Allah
katında misk kokusundan daha güzel olduğuna dair Buhari ve Müslim'in Ebu
Hureyre (r.anh)'den rivayet ettikleri hadistir. Misvak kullanmak ile bu kokunun
giderilmesine çalışılmıştır. Bu koku, öğleden sonra belirdiği için o vakitte
misvak kullanmayı mekruh saymışlardır. Lakin mezkur hadis, onların dedikleri
manada kesin değildir. Başka manalarda da yorumlanmıştır. Geniş izah için oruç
bahsinde geçen bu hadise müracaat edilsin.
3- Malik ve
arkadaşlarına göre misvak yaş olduğu zaman oruçlu için kullanılması mekruhtur.
Kuru olduğu zaman, oruçlu öğleden evvel de öğleden sonra da kullanabilir. Bu
görüş, Şa'bi, Katade, başka alimler ve Ebu Yusuf'tan rivayet edilmiştir.
4- Ahmed'e göre
öğleden sonra oruçlunun misvak kullanması mekruhtur. Misvak yaş olsun, kuru
olsun fark etmez. Keza yaş iken öğleden önce de kullanmak mekruhtur.