7- ZEKATl VAKTİNDEN
ÖNCE VERMEYE ACELE ETMEK BABI
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بْن
يحيَى.
حَدَّثَنَا
سعيد بْن
منصور.
حَدَّثَنَا
إِسْمَاعِيل
بْن زكريا،
عَن حجاج بْن
دينار، عَن
الحكم، عَن
حجية بْن عدي،
عَن علي بْن
أبي طالب؛
-
أن العباس سأل
النَّبي
صلَّى اللَّه عليه
وسلَّم في
تعجيل صدقته
قبل أن تحل.
فرخص له في
ذلك.
Ali bin Ebi Talib
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Abbas (bin Abdulmuttalib) (r.a.), zekatını
vaktinden önce yermekte acele etmesi hükmünü Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem)'e sormuş. Efendimiz de ona bu hususta ruhsat vermiştir.
Diğer tahric:
Ahmed, Ebu Davud, Tirmizi, Hakim, Beyhaki ve Darekutni de bunu rivayet
etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Zekatın vakti. mal üzerinde yılın tamamlandığı
tarihtir. Bir mal üzerinden bir yıl geçmedikçe zekatını çıkarmanın vacip
olmadığı 1792 nolu hadis bahsinde anlatılmıştı. Orada belirtildiği gibi bu
hüküm ticaret malları. altın. gümüş, para ve zekata tabi hayvanlara mahsustur.
Hububat. hurma ve üzüm gibi mahsullerin zekatı bunların elde edildiği zaman
ödenir. Bunlar üzerinden yılın geçmesi söz konusu değildir.
EI-Menhel
yazarı bu hadisi açıklarken ez cümle şöyle der: "Bu hadis yıl dolmadan
evvel zekatı ödemenin caizliğine delalet eder. Hanefi, Şafii ve Hanbeli
mezhebIeri alimleri böyle hükmetmişlerdir. Bunlara göre zekatı yıl dolmadan
önce çıkarmak şu şartlara bağlıdır:
Mal sahibi
zekatı çıkarırken nisaba malik olacak (Yani malı nisap miktarından az olmayacak.)
Yıl içinde nisap miktarı hiç düşmiyecek ve yıl sonunda da nisap miktarı veya
daha fazla olacaktır.
(Hulasa bir
malın yılı dolmadan önce çıkarılan zekatın muteber sayılabilmesi için zekatın
çıkarıldığı tarihten yıl sonuna kadar o malın en az nisap miktarı veya daha çok
olması şarttır. Aksi takdirde verilen zekat, geçerli sayılmaz.)
Süfyan-ı Sevri.
Davud, Rebia. Hasan-J Basri ve Malikiler'e göre yıl dolmadan zekat çıkarmak
caizdir. Bunların delili: Aişe (r.anha)'nın (1792 nolu) hadisidir. Bu hadiste:
''Bir mal
üzerinden yıl geçinceye kadar onda zekat yoktur." buyurulmuştur. Bir de Ebu
Davud'un Ali (r.a.)'den rivayet ettiği benz€r hadistir. Bunlara göre yıl
dolmadan çıkarılan zekat, vakti girmeden kılınan namaz gibidir.
Birinci
grubtaki alimler: Bu hadisler. yıl dolmadan zekatı çıkarmanın vacip olmadığına
delalet ederler. Bunda ittifak vardır. Yıl dolmadan zekat çıkarmanın caizliği
de bu ve benzeri hadislerden anlaşılıyor. demişlerdir.
İkinci grubtaki
alimlerden Maliki mezhebine mensup olanların kuvvetli kavilIerine göre yılın
dolmasına bir ay kala zekat çıkarmak mekruh olmakla beraber. caizdir. Yani
zekat yerine geçer.