DEVAM: 27 - LiAN BABl
حَدَّثَنَا
مُحَمَّد بن
يحيى.
حَدَّثَنَا حيوة
بن شريح
الحضرمي، عن
ضمرة بن
ربيعة، عن ابن
عطاء، عن
أبيه، عن عمرو
بن شعيب، عن
أبيه، عن جده؛
-
أن النَّبِيّ
صَلَى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَم
قَالَ: ((أربع
من النساء. لا
ملاعنة بينهن:
النصرانية
تحت المسلم.
واليهودية تحت
المسلم.
والحرة تحت
المملوك.
والمملوكة
تحت الحر)).
في إسناده
عثمان بن عطاء
متفق على
تضعيفه.
Amr bin Şuayb'ın
dedesi (İbn Amr) (r.a.)'dan rivayet edildiğine göre: Nebi (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurmuştur: «Kadınlardan dört sınıf vardır ki onlar (ile
kocaları) arasında liân (yeminlerinin icrası) yoktur: Müslüman erkeğin nikâhı
altındaki Hristiyan kadın, müslüman erkeğin nikâhı altında bulunan yahüdî
kadın, kölenin nikâhı altındaki hür kadın ve hür erkeğin nikâhı altındaki
câriye.»
Not:; Bunun
senedinde bulunan Osman bin Ata'nın zayıflığı üzerinde ittifak edilmiştir.
AÇIKLAMA: Bu hadiste anılan eşler arasında lian yemininin
icra edilmiyeceği bildirilmiştir .. Alimlerin bu husustaki görüşleri özetle
şöyledir: Hanefiler şöyle demişlerdir: Koca, şahidliğe ehil olmadığı zaman onun
lianı geçerli değildir.
Şahidliğe ehil
sayılmıyanlardan bazıları şunlardır: Köle, kazif haddi ile cezalandırılmış olan
ve kafir. İşte bu durumdaki kocanın lianı muteber değildir.
Cariye, zimmiye
yani Hristiyan veya Yahudi olan kadın, birisine zina suçunu isnad etmesi
nedeniyle kazif haddi ile cezalandırılmış kadın, erginlik çağına varmamış
kadın, deli kadın ve zinakar kadına zina suçunu isnad eden yabancı kişi kazif
haddi ile cezalandırılmaz. Karı, yukarıda sayılan sınıflardan ise, kocasının
lianı muteber değil ve bu isnaddan dolayı kocaya had tatbik edilmez.
Yukarıdaki
durumda olan koca, karısına zina isnad ettiği takdirde, hakim onu ta'zir eder,
yani kırk değnekten az ve durumuna uygun bir ceza ile cezalandırır. Çünkü
kadına leke sürmüş olur. Ama yukarıda anlatılan mazeret dolayısıyla onun
hakkında kazif haddi tatbik edilmez.
Koca, yukarıda
anlatıldığı gibi şahidliğe ehil olmadığı zaman karısına zina isnad ederse kazif
haddi ile cezalandırılır. Çünkü lian hükmü onun yönünden uygulanamıyor.
Eşlerin ikisi
de şahidliğe ehil olmazlarsa; mesela: İkisi de daha önce kazif haddi ile
cezalandırılmış iseler. koca kazif haddi ile cezalandırılacak. Çünkü onun
durumu lian hükmünü uygulamaya manidir.
Hanefiler'in
delili, yukarıdaki hadistir. Başka delilleri de vardır.
Şafii, Maliki
ve Hanbeliler'e göre; yemini sahih sayılan herkesin lianı daha sahihtir. Bu
itibarla eşlerin ikisi de hür. köle - cariye, adaletli. fasık. zimmi olsalar,
yahut birisi köle veya cariye olursa yahut koca müslüman olup, karı hristiyan
veya yahudi olursa, bunlar arasında lian hükmü tatbik edilir.
Bu üç imam'ın
delili. lian ayetinin umumiliğidir. Yani ayet her çeşit eşleri kapsar. Eşlerden
birisi hür, diğeri hür değilse yahut koca müslüman olup, karı ehl-i kitab ise
veya eşlerden birisi adil, diğeri fasık ise, bunların lian yemini geçerlidir.
Bu grubun başka delilleri de vardır. Geniş bilgi fıkıh kitaplarında vardır.