DEVAM: 25- HAKİM'İN,
MÜFLİSİN MALINA HACİZ KOYUP ALACAKLILAR İÇİN SATMASI BABI
حدّثنا
مُحَمَّد
بْنُ
بَشَّارٍ. ثنا
أَبُو عَاصِمٍ
ثنا عَبْدَ
اللّهِ بْنُ
مُسْلِمِ بْنُ
هُرْمُزَ،
عَنْ
سَلَمَةَ
المَكِّيِّ،
عَنْ جَابِرِ
بْنِ عَبْدَ
اللّهِ؛أَنَّ
رَسُولُ
اللهِ خَلَعَ
مُعَاذَ بْنِ
جَبَلٍ مِنْ
غُرَمَائِهِ.
ثُمَّ
اسْتَعْمَاَهُ
عَلَى
اليَمَنِ.
فَقَالَ
مُعَاذٌ:
إِنَّ رَسُولُ
اللهِ
اسْتَخْلَصَنِي
بِمَالِي ثُمَّ
اسْتَعْمَلَنِي.
في الزوائد:
في إسناده
سلمة المكيّ،
لا يعرف حاله.
وعَ بْنُ
مسلم، قَالَ
فيه ابن حبان:
يرفع الموقوف
ويسند
المرفوع، لا
يجوز الاحتجاج
به. وقال
الآجريّ عَنْ
أَبِي داود عَنْ
أحمد: كل بلية
منه. وقال
ابْنِ معين:
صدوق، كثير
الخطأ.
Câbir bin
Abdillah (r.a.)'dan: Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem),
Muâz bin Cebel'i alacaklılarının elinden kurtardı. Sonra onu Yemen'e âmil
(vali) olarak atadı. Bunun üzerine Muâz şöyle dedi: Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) (olan) malım karşılığında beni (alacaklılarımın elinden)
kurtardı. Sonra beni (Yemen'e) vali atadı.
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedinde bulunan Selerne el-Mekki'nin hali mechuldür.
Diğer ravi Abdullah bin Müslim hakkında İbn-i Hibban: O, mevküf hadisi merfu
gösterir ve merfu hadisi isnad eder. Kendisinin rivayeti delil olamaz,
demiştir. Eı-Acuri de: Ebu Davüd aracılığıyla Ahmed'den rivayet edildiğine göre
Ahmed: Her bela ondandır. demiştir. İbn-i Main de: O, çok sadıktır. Fakat
hatası çoktur, demiştir.
AÇIKLAMA: Bu hadis Zevaid türündendir. Muaz bin Cebel (r.a.) seçkin
sahabilerdendir. Resul-i Ekrem (s.a.v.) onun malını satıp alacaklılarına
dağıttığı ve malının. bütün borcunu kapatmaya yetmediği şerhlerde
belirtilmiştir. Şu halde Muaz'ın .. (Olan) malım karşılığında beni. .. "
şeklindeki sözünün manası şöyledir: Resul-i Ekrem (s.a.v.) mevcut malımı satıp
alacaklılara dağıttı. Malım borcumu kapatmadığı halde ve alacaklılann alacağı
henüz bitmemiş iken Resul-i Ekrem (s.a.v.) beni bunların elinden kurtardı.
Resul-i Ekrem
(s.a.v.) Muaz (r.a.)'ı Mekke fethinden sonra Yemen'e vali olarak gönderdi. Muaz
bundan sonra maddi sıkıntıdan da kurtulmuş olduğuna işaret etmek istediği
kanısındayım.
Bu hadis de
borçlunun borcunun ödenmesi için malına haciz konulup satılmasının meşrüluğuna.
borçlunun malı borcunu tamamen karşılamadığı takdirde olan malının alacaklılara
dağıtılması ile yetinileceğine, Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in Muaz'ı Yemen'e vali
tayin ettiğine, Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in şefkatının yüceliğine ve Muaz'ın
faziletine delalet eder.