1- DEVELER, SIĞIRLAR VE
KOYUNLAR İLE KEÇİLER DALLESİ (YİTİĞİ) BABI
حدثنا
مُحَمَّد
بْنُ
المُثنَّى.
ثنا يَحْيَى
بْنُ
سَعِيدٍ،
عَنْ
حُمَيْدٍ
الطَّوِيلِ،
عَنِ
الحَسَنِ،
عَنْ
مُطَرِّفِ
بْنِ عَبْد
اللهِ بْنِ
الشِّخِّيرِ،
عَنْ
أَبِيْهِ؛
قَالَ: قالَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم ((ضَالَّةُ
المُسْلِمِ
حَرَقً
النَّارِ)) .
في الزوائد:
إسناده صحيح
ورجاله ثقات.
Abdullah bin
eş-Şıhhîr (r.a.)'den rivayet edildiğine göre: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve
Sellem) şöyle buyurdu, demiştir; «Müslümanın dâliesi (yitik hayvanı veya yitik
her nevi malı) ateş alevidir.»
Not: Bu hadisin
senedinin sahih ve ravllerinin sika oldukları, Zevaid'de bildirilmiştir.
AÇIKLAMA: Darimi'nin de rivayet ettiği bu hadisin manası şudur: Bir kimse bir
müslümanın yitik malını kötü niyetle alırsa yani sahibine teslim etmek
niyetiyle değil de yemek maksadıyla alırsa bundan dolayı cehennem azabına
müstehak olur.
Sindi bu hadisi
böyle açıklamıştır. Hadisteki Dalle kelimesi yitik hayvan anlamına müsaid
olduğu gibi yitik her nevi mal anlamına da müsaiddir. Çünkü yitik olan herhangi
bir malı kötü niyetle almak haramdır. Yitik deve ve sığırın alınması bazı
alimlerce mutlaka haram görülmüştür. Bazı alimler ise yalnız yitik devenin
alınmasının haramlığına hükmetmişlerdir. Bunun sebebi ise bu tür hayvanların
kendilerini yırtıcı hayvanların tehlikelerden koruyabilmeleridir. Bu hususla
ilgili genel bilgi bu babın diğer hadislerinin izahı bölümünde verilecektir. Bu
duruma burada işaret etmenin sebebi şudur: Eğer hadisteki Dalle kelimesi ile
yalmz yitik deve ve sığır kasdedilmiş olsaydı, kötü niyetle olsun iyi niyetle
olsun bu nevi yitik hayvanı almamanın gereğine işaret edilmiş, denilebilir.
Fakat alimlerden böyle yorumlayanı görmedim ve hadisin zahiri de buna uygun
değildir. Çünkü Dalle kelimesini yalnız yitik deve ve sığır manasına tahsis
etmek ve koyun ile keçiyi bunun anlamının dışında tutmak hatadır. Ma mafih
bundan sonra gelen hadiste geçen Dalle kelimesini deve ve sığır manasına
yorumlayanlar olmuştur. O hadisin izahı yapılırken bu noktaya değinilecektir.