13- UZRE (DENİLEN
BADEMCİKLERİN İLTİHAPLANMASI) TEDAVİSİ VE GAMZ (DENİLEN ÇOCUĞUN BOĞAZINA PARMAK
SOKARAK BADEMCİK İLTİHABINI PATLATMA / ALMA) YASAKLlĞI BAB!
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ،
وَمُحَمَّدُ
بْنُ
الصَّبَّاحِ.
قَالاَ:
حدّثنا
سُفْيَانُ
بْنُ
عُيَيْنَةَ
عَنِ الزُّهْرِيِّ،
عَنْ
عُبَيْدِ
اللهِ بْنِ عَبْدِ
اللهِ، عَنْ
أُمِّ قَيْسٍ
بِنْتِ مِحْصَنٍ؛
قَالَتْ:
دَخَلْتُ
بِابْنٍ لِي
عَلَى النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلموَقَدْ
أَعْلَقْتُ
عَلَيْهِ
مِنَ
الْعُذْرَةِ.
فَقَالَ: ((عَلاَمَ
تَدْغَرْونَ
أَوْلاَدَ
كُنَّ بِهذَا
الْعِلاَقِ؟
عَلَيْكُمْ
بِهذَا الْعُودِ
الْهِنْدِيِّ.
فَإِنَّ
فِيهِ سَبْعَةَ
أَشْفِيَةٍ.
يُسْعَطُ
بِهِ مِنَ
الْعُذْرَةِ،
وَيُلَدُّ
بِهِ مِنْ
ذَاتِ الْجَنْبِ)).
حدّثنا
أَحْمَدُ بْنُ
عَمْرِو بْنِ
السَّرْحِ
الْمِصْرِيُّ.
حدّثنا
عَبْدُ اللهِ
بْنُ وَهْبٍ.
أَنْبَأَنَا
يُونُسُ عَنِ
ابْنِ
شِهَابٍ،
عَنْ عُبَيْدِ
اللهِ، عَنْ
أُمِّ قَيْسٍ
بِنْتِ
مِحْصَنٍ،
عَنِ
النَّبِيِّ
صلى الله عليه
وسلم، بِنَحْوِهِ.
قَالَ
يُونُسُ:
أَعْلَقْتُ
يَعْنِي
غَمَرْتُ.
Ümmü Kays bint-i
Mıhsan (r.a.)'dan; Şöyle demiştir: Uzre (denilen boğaz hastalığı) nedeniyle
boğazına parmağını sokmak suretiyle bademciğinin iltihabını almış olduğum bir
oğlan çocuğumla beraber Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in yanına girdim.
Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): «Neden çocuklarınızın boğazına parmağınızı
sokmak suretiyle bademciğini böylece sıkarak iltihabını almaya çalışıyorsunuz.
Ud-i Hindi (denilen topalak bitkisini) kullanmaya devam ediniz. Udi Hindide
yedi türlü şifâ vardır. Uzre (denilen boğaz hastalığı) için bu ilâç buruna
çekilir. Zatü'l-Cenb için de (su ile) hastaya İçirilir» buyurdu.
Ahmed bin Amr bin
es-Serh el-Mısri de ... senediyle Ümmü Kaya bint-i Mıhsan yoluyla Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'den bunun mislini bize rivayet etti.
Râvî Yûnus
demiştir ki ......manasınadır. (Yani parmağımı çocuğun boğazına) sokup
bademciğini sıktım.»"
Diğer tahric:
Bu hadisi Buhâri, Müslim ve Ebû Dâvûd da rivayet etmişlerdir.
AÇIKLAMA: Hadiste geçen bfm kelimeleri açıklayalım: Uzre : Bademciğin
iltihablanması ve şişmesi hastalığıdır. Bu hastalığın oluştuğu yere de Uzre
denilir.
Avnü'l-Mabüd
yazarının beyanına göre el-Ayni: Uzre boğaz hastalığının bir nevidir ki buna
bademciğin düşmesi de denilir. Hastalığın oluştuğu sahaya da aynı isim verilir,
demiştir.
En-Nihaye
yazarı da Uzre'nin anılan hastalık olduğunu belirttikten sonra: Bazılarına göre
Uzre burun ile bogaz arasında ve genizde beliren bir iltihabtır. Bu hastalık
çocuklarda görülür. Kadın böyle bir hastalık olduğu zaman bir bez parçasını
güzelce büküp fitil haline getirdikten sonra çocuğun burnuna sokup bastırır ve
iltihablı yerden siyah bir kan akıtır, demiştir.
Gamz, İ'lak ve
Dağr kelimelerinden kasdedilen mana ise; çocuğun boğazına parmak sokup
bademciğinin iltihabını almak, bademciği sıkmaktır.
ilak, Alak ve
UlAk ise sıkmak demektir. el-Kari bu kelimeleri böyle açıklamıştır.
İs'at: İlacı
buruna çekmek demektir.
Ledd : Hastanın
ağzının bir tarafına ilaç Koymaktır.
Ud-i Hindi,
topalak denilen bitkidir. Buna kust ve kist de denilir. Ayni; Kust, iki
çeşittir. Hindi olan siyahtır. Bahri olanı beyazdır. Hindi olanı daha
hararetlidir, der.
Kust-i Hindi,
Hindistan tarafından geldiği gibi Kust-i Bahri, Yemen ve Mağrib tarafından
gelir.
Ud-i Hindi
denilen topalağın buruna çekilmesi enfiye biçiminde olduğu gibi biraz
sulandınlıp buruna damlatmak süretiyle de olabilir.
Nebi (s.a.v.)
bu ilaçta yedi çeşit şifanın bulunduğunu bildirdikten sonra iki nevini beyan
buyurmuştur. Ayni, Nebi (s.a.v.)'in diğer nevileri açıklamaması husüsu ile
ilgili olarak: Kalan neviler ya bilindiği için açıklamamıştır veya bilinmesini
ilgililere havale buyurmuştur, der.