DEVAM: 1- BABA VE
ANA'NIN HAKLARINA RİAYET ETMEK VE ONLARA KARŞI GÖREVİ YAPMAK BABI
حدّثنا
أَبُو بَكْرِ
بْنُ أَبِي
شَيْبَةَ. حدّثنا
جَرِيرٌ عَنْ
سُهَيْلٍ،
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ؛
قَالَ: قَالَ رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم ((لاَ
يَجْزِي وَلَدٌ
وَالِداً
إِلاَّ أَنْ
يَجِدَهُ مَمْلُوكاً
فَيَشْتَرِيَهُ
فَيُعْتِقَهُ)).
Ebu Hureyre
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu demiştir: «Hiçbir çocuk
babasının iyiliğine denk bir iyilikte bulunmuş olamaz. Ancak babasunu köle
olarak bulup ta o'nu satın aldığı ve azadladığı zaman (demk olur).»
AÇIKLAMA: Bu hadisi Müslim, Tirmizi, Ebu Davud ve Nesai de rivayet etmişlerdir.
Bir kimse köle
olan babasını satın aldığı zaman, baba azadIanmış olur. Yani o kimsenin
babasını azadIaması akdine ihtiyaç yoktur. Cumhürun görüşü budur. Hatta
el-Cezeri, en-Nihaye'de:
Bir kimse köle
olan babasını satın aldığı zaman baba derhal azadianmış sayılır. Hibe veya
başka yolla köle olan babayı mülkiyet altına "Imanın hükmü de budur. Bu
husüsta icma vardır. Bu itibarla hadlsin manası; köle olan babasını satın alan
kimsenin satış akdinden sonra onu azadIaması değildir. Çünkü anlattığım gibi
satış akdi ile baba azadIanmış olur. Hadisin manası şudur: Kişi babasını satın
aldığı zaman mülkiyetine geçmiş olur ve böylece azadIanmış sayılır. Satın alma
işi, babanın azadIanmasına sebep olduğu için azadIama fiili evlada nisbet
edilmiş, yani sanki evlad babasını azadlamıştır, der.
Köle olan babayı
azadIamanın, babanın evladına yaptığı iyiliğe denk sayılması sebebi şudur: Bir
kimseyi kölelikten kurtanp hürriyete kavuşturmak en büyük nimettir. Çünkü köle
olan kişi, helak olan kimse gibidir. Onu kölelikten kurtarmak onu hayata
kavuşturmak gibidir. Baba, çocuğun hayata kavuşmasına vesile olduğu gibi çocuk
da köle olan babasını satın almak süretiyle hürriyete kavuşturmakla onu hayata
kavuşturmuş gibidir.