7- RÜ'YA NEYE
DAYANILARAK YORUMLANIR? BABI
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ عَبْدِ
الله بْنِ نُمَيْرٍ.
حدّثنا أَبِي
الأَعَمَشُ
عَنْ يَزِيدَ
الرَّقَاشِيَّ،
عَنْ أَنِسِ
بْنِ مَالِكٍ؛
قَالَ: قَالَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم
((اعْتَبِرُوهَا
بِأَسْمَائِهَا.
وَكَنُّوهَا
بِكُنَاهَا. وَالرُّؤْيَا
لأَوَّلِ
عَابِرٍ)).
في الزوائد:
في إسناده
يزيد بن أبان
الرقاشيّ،
وهو ضعيف.
Enes bin Mâlik
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu, demiştir: «Rü'yada gördüğünüz şeylerin isimlerini o rü'yanın
yorumlanmasına esas alınız. Rü'yada gördüğünüz şeylerin künyelerini (veya)
kinaye mânâlarını da yorumlamaya esas alınız. (Birden fazla yoruma muhtemel)
rü'ya ilk yorumcuyadır (yâni ona göre vukua gelir).»
Not: Zevaid'de
şöyle denilmiştir: Bunun senedinde Yezid bin Eban er-Rakkaşi bulunur. Bu ravi
zayıftır.
AÇIKLAMA: Zevaid türünden olan bu hadisin izah bölümünde
Sindi şöyle der: Yani rü'yada görülen şeylerin isimlerini yoruma esas alıp buna
göre kıyaslama yapınız. Mesela rü'yada Salim isimli bir adamı gördüğünüz zaman
onu selamet manasıyla yorumlayınız. Çünkü Salim isminin lügat manası, selamette
olan demektir. Rü'yada Ganim isimli bir şahsı gördüğünüz zaman onu ganimet
manasına yorumlayınız. Keza rü'yada karga görüldüğü zaman onu fasık ve günahkar
adam manasına yorumlamak uygundur. Çünkü bir hadiste kargaya fasık adı
verilmiştir. Kaburga kemiği görüldüğü zaman onu kadın manasına yorumlamak
uygundur. Çünkü bir hadiste kadın kaburga kemiği ile adlandırılmıştır: ''Kadın
eğri bir kaburga kemiğinden yaratılmıştır'' buyurulmuştur. Rü'yada görülen
diğer şeylerin isimleri de böylece yoruma esas alınmalıdır.
Hadisteki
"Künaunın künye'nin çoğulu olduğu söylenmiştir. Bu kelime kinaye kökünden
alınmadır. Kinaye ise bir sözün hakiki manası değil de lazimi manası, yani
ondan ayrılmayan ve onunla münasebeti devam eden başka bir manada
kullanılmasıdır. (Mesela falan adamın ateş külü çoktur, denilir ve bundan
maksad ise adamın misafirlerinin çokluğu, onun misafirperverliğinin ifade
edilmek istenmesidir. Çünkü misafiri çok olan cömert bir kimse onlara yemek
pişirmek için çok ateş yakar ve dolayısıyla ateşinin külü çok olur.''
Sindi buna
misal olarak şunu gösterir: Rü'yada hurma bahçesini görmek ikram ve ihsanı bol
olan Arap bir adam manasına yorumlanır. Çünkü arapların memleketinde hurma
bahçeleri boldur ve hurma arapların en değerli toprak mahsülüdür. Rü'ya yorumu
ile ilgilenenler böyle derler. Keza ceviz ağacı rü'yada görüldüğü zaman İran'lı
bir adam manasına yorumlanır. Çünkü onların memleketinde ceviz ağaçları çoktur.
Hadisin ikinci
cümlesinde geçen ve künye'nin çoğulu olduğunu yukarda belirttiğim
"Kuna" kelimesinin bulunduğu cümle şöyle de yorumlanabilir,
kanısındayım: Rü'yada gördüğünüz şeyler künye denilen isim türü ile meşhur ve
ma'ruf iseler, künyelerinin manalarını da yoruma esas alınız.
Bilindiği gibi
Arap dilinde "Ebu falan" veya "Ümmü falan" yani falanın
babası veya falanın anası şeklinde özel isimler bulunur ki bu tür isimlere
künye denilir. Mesela rü'yada Ebu Ferec künyeli bir adam görüldüğü zaman, bu
künyenin lügat manası dikkate alınarak sıkıntıdan kurtuluş şeklinde yorum
yapılmalıdır. Keza Ümmü Kerb künyeli bir kadın görüldüğü zaman, böyle bir rü'ya
üzüntüye işaret sayılabilir. Çünkü Kerb, üzüntü demektir.
Hadisin sonunda
cRü'ya ilk yorumcuya aittir,. buyurulur. Yani birden fazla yoruma muhtemel bir
rü'ya bu işten anlayan bir kimse tarafından nasıl yorumlanırsa ona göre
gerçekleşir ve artık ikinci bir yorumcu muhtemel olan başka bir biçimde
yorumlasa bile buna göre gerçekleşmesi düşünülemez.