DEVAM: 13- UZLET
(TOPLUMDAN UZAK DURMAK, lNZlVAYA ÇEKİLMEK) BABI
هِشَامُ
بْنُ
عَمَّارٍ.
حدّثنا
يَحْيَى بْنُ
حَمْزَةَ.
حدّثنا
الزَّبِيديُّ.
حَدَّثَنِي
الزُّهْرِيُّ
عَنْ عَطَاءِ
بْنِ يَزِيدَ
اللَّيْثِيِّ،
عَنْ أَبِي
سَعِيدٍ
الْخُدْرِيِّ؛
أَنَّ
رَجُلاً
أَتَى
النَّبِيَّ
صلى الله عليه
وسلم فَقَالَ:
أيُّ
النَّاسِ
أَفْضَلُ ؟
قَالَ:
((رَجُلٌ
مُجَاهِدٌ
فِيسَبِيلِ
اللهِ
بِنَفْسِهِ
وَمَالِهِ))
قَالَ: ثُمَّ
مِنْ؟ قَالَ
((ثَمَّ
امْرُؤٌ فِي
شَعْبٍ مِنَ
الشَّعَابِ،
يَعْبُدُ
اللهَ عَزَّ
وَجَّلَ،
ويَدَعُ
النَّاسَ
مِنْ
شَرَّهِ)).
Ebu Said-i Hudrt
(r.a.)'den rivayet edildiğine göre: (Bir gün): bir adam Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem)'in yanına gelerek: İnsanların hangisi daha faziletlidir? diye sordu.
Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem): «Canı ve malı ile Allah yolunda
savaşan adam,» buyurdu. Soru sahibi: Ondan sonra kim? diye sordu. Resul-i Ekrem
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem): «Sonra derelerden bir derede (yani halktan uzak
bir yere çekilmiş durumda) olan insandır ki Allah (Azze ve Celle)'ye ibadet
eder ve insanları şerrinden rahat bırakır (yani kimseye zarar vermez),»
buyurdu.
Diğer tahric:
Bu hadis Kütüb-i Sitte'nin hepsinde vardır. Ayrıca Ahmed ve İbni Hibban
tarafından da rivayet edilmiştir.
AÇIKLAMA: Bu hadis de bundan önceki hadis gibi cihad eden ve
toplumdan uzak yaşayan iki sınıf müslümanın en faziletli insanlar olduğuna
delalet ediyor ise de alimler ve sıddiklar daha üstün olduğundan dolayı
buradaki hüküm umumi değildir. Bundan önceki hadisin açıklama bölümünde de bu
duruma işaret ettim.
Nevevi bu
hadisin izah bölümünde özetle şöyle der: Halktan uzak yaşamanın, halkın arasına
girmekten daha faziletli olduğu görüşünde bulunan ilim ehli bu hadiside delil
gösterirler. Bu mesele hakkında meşhur ve malum bir ihtilaf vardır: Alimlerin
büyük çoğunluğuna göre fitnelerden selamette bulunma ümidini taşımak şartıyla
halkın arasına girmek, onlardan uzakta yaşamaktan efdaldır. Bir grup ilim
adamlarına göre inzivaya çekilmek, yani halktan uzakta yaşamak daha efdaldır.
cumhur bu hadise şöyle cevab verir:
Bu hadis,
fitnelerin ve iç savaşların bulunduğu döneme yorumlanır. Böyle dönemlerde
uzakta durmak daha iyidir. Ya da bu hadis, toplumun arasına girdiği takdirde
şuna buna eziyet edecek veya halktan göreceği eziyetlere karşı sabır
gösteremeyecek durumda olanlar hakkındadır. Çünkü Nebiler, (s.a.v.).
sahabilerin cumhuru, tabiilerin büyük çoğunluğu, alimlerin cumhuru ve zühd-ü
takva sahibi olan müslümanların ekserisi halkın arasına girerek Cuma ve vakit
namazlarında camilere gitmek, cenaze merasimine katılmak, hastaları ziyaret
etmek, zikir ve tesbih toplantılarına katılmak gibi insanların arasına girmenin
yararlarından istifade etmişlerdir.
Şi'b: İki dağ
arasındaki boşluk, yani dere demektir. Hadisten maksad mutlaka derede yaşamak
değil, halktan uzak yaşamaktır. Dere bir misal olmak üzere anılmıştır. Çünkü
genellikle toplumdan uzak yaşayan insanlar derelerde yerleşirler.