20- AMEL (YANi İBADET
İŞiN)E ENDİŞE İLE TİTİZLİK GÖSTERMEK BABI
Bu
babın başlığı "Amel üzerine tevakki" şeklinde tesbit edilmiştir.
Sindi bunun manası: Yapılan İbadetin Allah tarafından reddedilmesi endişesi ve
ibadetin bozulmasına sebep olan şeylerden uzak durmak suretiyle gerekli
titizliği göstermektir, demiştir. Ben de bu açıklamayı dikkate alarak özlü
biçimde terceme ettim. Bu babta rivayet edilen hadislerin de bu mana ile yakın
ilgisi görülür.
حدّثنا
أَبُو بَكْرٍ.
حدّثنا
وَكِيعٌ عَنْ
مَالِكٍ بْنِ
مَغْوَلٍ،
عَنْ عَبْدِ
الرَّحْمنِ
بْنِ سَعْدٍ
الْمَهَمْدَانِيِّ،
عَنْ
عَائِشَةَ؛
قَالَتْ:
قُلْتُ: يَا
رَسُول اللهِ!
((23/ 60))
وَالَّذِينَ
يُؤْتُونَ
مَاءَ اتَوْا
وَقُلُوبُهُمْ
وَجِلَةٌ.
أَهُوَ
الَّذِي
يَزْنِى
وَيَسْرِقُ
وَيَشْرَبُ
الْخَمْرَ؟
قَالَ: ((لاَ
يَابِنْتَ
أَبِي
بَكْرٍ.((أَوْ
يَا بِنْتَ
الصِّدِّيقِ!))
وَلكِنَّهُ
الرَّجُلُ
يَصُومُ
وَيَتَصَدَّقُ
وَيُصَلِّي،
وَهُوَ
يَخَافُ أَنْ
لاَ
تُقَبَّلَ
مِنْهُ)).
Aişe (r.
anhâj'dan; Şöyle demiştir: Yâ Resûlallah (Mu'minun, 60) âyetinde — durumu
belirtilen — mu'min zina eden, hırsızlık yapan ve içki içen kişi midir? diye
sordum. O : Hayır. Ey Ebu Bekir'in kızı (veya "Ey Sıddîk'ın kızı)! Ve
lakin o, kendisinden kabul olunmaması korkusu içinde oruç tutan, sadaka veren
ve namaz kılan adamdır, buyurdu.
Mu'minun suresi
60. ayet'in Meali: Ve, Rablerine dönecekleri için yapmakta
oldukları işleri kalpleri titreyerek yapanlar;
Diğer tahric: Bu
hadisi Tirmizi, Mü'minun suresinin tefsiri bölümünde rivayet etmiştir.
AÇIKLAMA: Hadiste kimler hakkında olduğu sorulan Nazm-ı
Celil, Mü'minun suresinin 60. ayetinden bir parçadır. Ayet-i Kerime'nin
tamamının meali şöyledir: "Ve Rab'lerinin huzüruna dönecekleri için
kalbIeri ürpererek verdikleri (yani zekat ve sadakaları) nı verirler."
Bazı alimler bu
ayetin mealinin şöyle olduğunu söylerler: "Ve Rab'lerinin huzuruna
dönecekleri için kalbieri ürpererek işledik!eri (iyi amel ve ibadetleri) ni
işlerler:'
Ayetteki
"Atev" fiili bazı kıraatlarda "Etev" diye okunmuştur. Bu
kıraate göre meal şöyle olur: "Ve Rab'lerinin huzuruna dönecekleri için
kalbleri ürpererek yaptıklan (iyi işlerle ibadetleri) ni yaparlar,"
Aişe (r.a.),
Allah korkusunun iyi ameller değil de kötü ameller işleme haline daha münasib
oldugunu zannetmiş olabilir ve bu zandan hareketle hadiste anılan ilahi nazmın
manasının "Ve (cahiliyet devrinde) işledikleri (kötü amelleri) ni
işlerler" mahiyetinde olduğunu sanmış ve bu nedenle: Bu ayette durumu
belirtilen kişi zina, hırsızlık ve içki günahlatı işleyen kimse mi? diye soru
sormuştur.
Resul-i Ekrem
(s.a.v.) verdiği cevabta bu ayette durumu belirtilenlerin namaz, oruç ve zekat
ibadetlerini ifa etmekle beraber mağrur olmayıp bu ibadetlerin Allah katında
kabul olunmaması endişesini duyanlar olduğuna işaret buyurmuştur.
Hadisten
çıkanlan hüküm mu'min kişinin ibadetini ifa etmekle beraber mağrur olmaması,
ibadetinin kabul olunmaması endişesini duyması ve Allah'tan korkmasıdır.